วิธีเล่น หมากรุก แบบพื้นฐานทั้งไทย และสากล

หมากรุกไทยและหมากรุกสากลเป็นเกมกระดานที่ใช้ความคิดและกลยุทธ์ แต่ละแบบมีความแตกต่างในหลายด้าน ตั้งแต่ตัวหมาก กติกา และวิธีเล่น การเข้าใจความแตกต่างช่วยให้เล่นเกมได้ถูกต้องและสนุกมากขึ้น

หมากรุกไทย

• จำนวนตัวหมากและกระดาน ใช้ตัวหมากฝ่ายละ 16 ตัว วางบนกระดาน 8×8 ช่อง เช่นเดียวกับสากล แต่การวางตำแหน่งและชื่อเรียกตัวหมากต่างกัน เช่น ขุน (คิง), เม็ด (ควีน), เรือ, ม้า, เบี้ย
• วิธีเดินของตัวหมาก ตัวหมากมีการเดินเฉพาะ เช่น เม็ดเดินทแยงได้ทีละช่องเท่านั้น เบี้ยเดินไปข้างหน้าแต่กินแนวเฉียงหน้า มีลักษณะเดินและกินที่ต่างจากหมากรุกสากล
• กติกาพิเศษ ไม่มีการเข้าป้อมแบบสากล การกินหมากต้องวางแผนอย่างรอบคอบ และไม่มีกติกาการกินผ่าน (en passant)
• การสิ้นสุดเกม เน้นการจับ “รุกฆาต” หรือจับขุนฝ่ายตรงข้าม เกมอาจจบแบบเสมอหรือลาออก แต่กติกาเสมอยังไม่ละเอียดเท่า

หมากรุกสากล

• จำนวนตัวหมากและกระดาน ใช้ตัวหมากฝ่ายละ 16 ตัว บนกระดาน 8×8 ช่องเช่นกัน โดยตัวหมากประกอบด้วย คิง, ควีน, เรือ, บิชอป, ม้า และเบี้ย
• วิธีเดินของตัวหมาก ตัวหมากเดินได้หลากหลาย เช่น ควีนเดินได้ไกลทุกทิศทาง บิชอปเดินทแยงยาว ม้าเดินแบบตัว L และเบี้ยเดินไปข้างหน้าแต่กินทแยงหน้า
• กติกาพิเศษ มีการเข้าป้อม (castling) เพื่อป้องกันคิง และการกินผ่าน (en passant) ที่เป็นกติกาพิเศษเฉพาะ
• การสิ้นสุดเกม เกมจบเมื่อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถูก “รุกฆาต” หรือเมื่อเกิดสถานการณ์เสมอตามกติกา เช่น ตาอับ, รูปซ้ำ 3 ครั้ง, หรือไม่มีการเดินเบี้ยและกินหมาก 50 ตาติดต่อกัน